Depreme hazırlık için evde ne değişiklikler yapmalıyım? Ailece depreme nasıl hazırlanmalıyız? Deprem anında evde en güvenli yerler nereler? Deprem anında nasıl davranmalıyım? Bu sorular birçoğunuzun kafasında dolanıyordur.
Ülkemizin %95'i deprem kuşağında ve bu öyle basite alınacak bir kuşak değil. Geçmişte depremden büyük yaralar alındı ve bu risk bitmiş değil! Bu yüzden depremi hayatımıza kabullenip yapmamız gerekenleri yerine getirmeliyiz.
Depremin zararlarını en aza indirmek için yapılacak çok şey var: Eşyaları doğru yerleştirmek, depreme hazırlık çantası yapmak ve gereken birçok bilgiye sahip olmak bunlardan sadece bazıları... Şimdi gelin çok da hazzetmediğimiz bu afete detaylı bir şekilde hazırlanalım.
Türkiye'nin Deprem Haritası
Depreme dair hazırlıklara başlamadan önce sizi gerçekle net bir şekilde yüzleştirelim! Gördüğünüz haritada Türkiye'de deprem riskinin en fazla ve en düşük olduğu yerler gösteriliyor. Kırmızıdan soluk sarıya doğru ilerleyen haritada, en düşük riske sahip olan yerlek soluk sarı tonlarındakiler. Diğerleri ise risk altındaki bölgeler.
Depreme Hazırlık: Deprem Öncesinde Yapmanız Gerekenler
Deprem kapınızı gelip çalmadan önce yapmanız gereken ilk şey, deprem planı oluşturmak. Deprem anında evden tahliye için nasıl bir yol izleyeceksiniz? Deprem anında aile bireyleri hangi görevleri alacak? Genel toplanma alanınız neresi olacak?
Türkiye'deki ev planları dikkate alındığında deprem anında uzak durmanız gereken yerler banyo, tuvalet ve mutfaklar. Japon deprem uzmanlarının yaptıkları analiz sonuçlarında Türkiye'deki evler için en güvenli yerler yatak odaları.
Bu gibi temel konuları belirledikten sonra evinizde tehlike yaratacak durumları azaltmanız gerekiyor. Bunun için de yapmanız gereken şey, eşyalarınızın düzeni.
Evi Depreme Hazırlamak
17 Ağustos 1999 depremi sonrasında Boğaziçi Üniversitesi tarafından yapılan araştırmada; deprem sırasındaki can kayıplarının %3’ünün ve yaralanmaların %50’sinin eşyaların devrilmesi, cam kırılmaları ya da tesisatlarda gerçekleşen sorunlardan kaynaklandığı bildirilmiş. Bu yüzden, deprem öncesi hazırlıkları yaparken bizleri bu zararlardan uzak tutacak bir eşya düzeni yapmak oldukça önem taşıyor.
Depreme uygun bir eşya düzeni şu şekilde olmalı:
- Koltuk ya da yataklar; cam kenarlarından, tablo, çerçeve ve ayna gibi deprem anında başımıza düşüp bizi yaralayabilecek objelerden uzağa yerleştirilmeli!
- Ağır objeler rafların en alt katına yerleştirilmeli (evdeki en kısa boylu bireyin baş yüksekliğinin altına)!
- Beyaz eşya, dolap, kitaplık ve mutfak dolapları duvara sabitlenmeli! Sabitleme yapılırken çivi yerine vida ve dübel kullanılmalı!
- İçinde düşebilecek eşyaları barındıran dolaplarda kilitli kulplara yer verilmeli!
- Hafif ve kolay kırılmayan avizeler tercih edilmeli ve bunlar duvara çengel vida ve dübel ile monte edilmeli!
- Pencere dışına ya da balkon kenarlarına yerleştirilen saksılar deprem anında birinin kafasını düşüp yaralayabiir. Bu yüzden, bu alanlara saksı yerleştirilmemeli!
- Yatakların ayaklarına içinde terlik, pil, düdük ve su bulunan bir naylon torba bağlanmalı!
Kendinizi Depreme Hazırlamak
Deprem olduktan sonra depremin verdiği hasarın büyüklüğüne göre yardımın size ulaşması bazı durumlarda 72 saati bulabilir. Bu yüzden sizi en az 72 saat idare edebilecek bir çanta hazırlamanız gerekiyor.
Deprem çantanızın içinde bulunması gerekenler şöyle:
- Su,
- Yiyecek(kolay bozulmayacak konserve),
- İlk yardım seti (eczanelede hazır olarak satılmakta),
- Pilli radyo (yedek pillerle),
- El feneri (yedek pillerle),
- Battaniye,
- Nakit para,
- Kibrit/ çakmak,
- Kalem, kağıt,
- Hijyenik ped,
- Düdük,
- Pasaport, senet, doktor kayıtları gibi değerli belgeler,
- Değerli ev eşyalarının envanteri ve önemli telefon numaralarının olduğu bir rehber.
- Bebekler için bir çanta hazırlarken; mama, bez, biberon, ilaçlar, yedek giyecek ve sahip olduğu rahatsızlıklar, alerji ve özel durumları belirten bir kartı çantada bulundurmalısınız.
- Engelliler için çanta hazırlarken; ilaçları ve fiziksel engel durumunu, ihtiyaç duyacağı özel ekipmanları, alerjik reaksiyonlarını bildiren bir kartı bulundurmalısınız!
- Yaşlılar için çanta hazırlarken; ilaçları, sahip olduğu rahatsızlıklar, alerjiler, ihtiyaç duyulan özel ekipman ve protezler ile doktor, aile iletişim ve adres bilgilerini kapsayan tüm acil durum bilgilerinin yer aldığı bir kartı çantada bulundurun!
- Evcil hayvanınız için çanta hazırlarken; veteriner kartı, tasma ve sevk kayışı ile evcil hayvanınızın güncel bir fotoğrafını çantaya yerleştirin!
- Ailenizde yaşayan bireylerden kendini ifade edemeyecek durumda kim varsa onun bulunması durumunda kişinin genel bilgilerini ve acil durumda ulaşılacak kişinin iletişim bilgilerini içeren kartlar oluşturayı ihmal etmeyin!
Deprem Tatbikatı Yapmak
Deprem için eşya düzeninizi ve çantanızı hazırladıysanız eksik noktalarınızı anlayabilmeniz adına tatbikat yapmalısınız. Deprem tatbikatları deprem anında daha az panik yapmanıza yardımcı olur.
Deprem Anında Ne Yapacaksınız?
Depreme evde ya da dışarıda yakalandıysanız yapacağınız ilk şey sakin kalıp doğru hareketleri yapmak.
Depreme dair genel kural yat/çök- kapan/ korun-tutun şeklindedir. Bu şu demek oluyor: Deprem olduğunda güvenli olan bir yerin yanına yatın ya da çökün, başınızı koruyacak şekilde kapanın ve güvenli yerlere tutunun.
Depreme evde yakalandıysanız;
Depreme evde yakalandıysanız sizin için korunaklı bölge hayat üçgeni oluşturacak eşyaların yanı. Bu eşyalar genel olarak koltuklarınız. Masa altlarına geçtiğinizde tavanın çökmesi durumunda siz de masanın altında kalırsınız. Ama koltuk yanına cenin pozisyonunda korunarak saklandığınızda tavandan düşen parçalar önce koltuğu ezip size küçük de olsa bir hayat alanı sunar.
Deprem anında evde olanların uzak durması gereken yerlerin başında balkonlar geliyor. Çoğu kişi panikle balkondan atlamayı çözüm olarak görse de bunun oldukça yanlış bir davranış olduğu apaçık ortada. Balkonlar dışında tehlikeli olan diğer yerler de şöyle: Merdivenler, kapı altları ve asansörler.
Sarsıntı bittikten sonra sakince binayı boşaltın. Binadan ayrılırken yangın merdivenini kullanmayı unutmayın! Dışarı çıktığınızda da binalardan uzak bir toplanma alanına gidin!
Depreme ayakta yakalandıysanız;
Deprem anında ayaktaysanız sakince güvenli bir yerin yanına çökün. Çünkü sarsıntı anında ayakta olmanız bir yerlere çarpıp yaralanmanıza neden olur.
Depreme uykuda yakalandıysanız;
Depreme uyurken yakalandıysanız yatağınızdan yuvarlanır vaziyette yatağın yanına geçin. Ayaklarınızı karnınıza doğru çekerek boynunuzu ve başınızı koruyun. Yakınınızdaki yastıkla da boynunuzu ve başınızı koruyabilirsiniz.
Depreme banyo ya da tuvalette yakalandıysanız;
Depreme banyo ya da tuvalette yakalandıysanız ayna ve raflardan uzak duracak bir şekilde yere çökün. Banyodayken depreme yakalandığınızda cam kırıklarından korunmak için yakınınızda bulunan havluyla sarının.
Depreme mutfakta yakalandıysanız;
Mutfak, deprem sırasında sığınmak için güvensiz alanlardan biri. Deprem anında mutfaktaysanız mutfak dolaplarından ve raflardan uzak bir yerde kendinizi korumaya alın.
Depreme dışarıda yakalandıysanız;
Binalardan, üst geçitlerden, elektrik direklerinden, ağaçlardan ve köprülerden uzak durup güvenli br yerde yere çöküp kendinizi cenin pozisyonunda korumaya alın. Ayakta durmanız dengenizi kaybetmenize neden olabilir.
Deprem anında araçtaysanız;
Eğer seyir halindeyseniz sakince aracınızı kenara çekin ve durun. Durduğunuz yerin üst geçitlerden, köprülerden ve elektrik tellerinden uzak olmasına dikkat edin! Araçtan çıkıp aracın yanında cenin pozisyonunda sarsıntı bitinceye kadar kendinizi korumaya alın.
Deprem anında çocuğunuzu korumak;
Deprem sırasında yürüyemeyen küçük çocuğunuz varsa onu bir elinizle kucağınıza alıp hemen güvenli bir yere çökmelisiniz. Örneğin, koltuk yanında korunacaksanız göğsünüe bastırdığınız çocuğunuzun kafasını bir elinizle koruyup diğer elinizle de kendi başınızı koruyun.
Deprem Sonrasında Yapacaklarınız...
Depremden sonra ilk olarak kendinizin ve yakınlarınızın yara alıp almadığına bakın. Yaralı durumda biri varsa çantanızda bulunan ilk yardım malzemeleriyle müdahale edin. Yaralı kişinin kalması durumunda, yarası daha kötüleşmeyecekse olabildiğince yerinden hareketettirmeden müdahale edin! Bilinç kaybı yaşayan birine müdahale etmeniz gerekiyorsa boyun ve sırtı sabitleyip yardım isteyin.
Deprem sonrasında acil olmadıkça telefon hatlarını yoğun bir şekilde kullanmayın. Çünkü bu hatların kilitlenmesine neden olabilir.
Depremden sonra evinizi kontrol ettiğinizde etrafa dökülen çamaşır suyu, tiner vb. kötü kimyasallar varsa bunları temizleyin. Aksi halde zehirlenmelere sebep olabilir.
Evinizde elektrik ve doğalgaz tesisatında sorun oluştuysa binayı terk edip yardım isteyin. Evde doğalgaz kokusu varsa evden çıkmadan pencereleri açmayı unutmayın!
Kapalı dolapları açarken belli bir mesafede kalıp açın. Çünkü dolap içinde devrilmiş eşyalar üzerinize düşebilir.
Enkaz altında kaldıysanız;
- Her şeyden önce sakin kalmaya çalışın.
- Kibrik/ çakmak yakmayın!
- Gereksiz toz kaldıracak hareketlerde bulunmayın!
- Ağzınızı bir mendil ya da giysi parçasıyla örtün!
- Enkaz altında kalan diğer kişilerle iletişim kurmaya çalışın!
- Önce dışarı seslenin! Dışarıdakiler sizi duymuyorsa bağırmakta ısrar etmeyin! Bir boru ya da duvara metalle vurarak dışarıdakilerin sizi duymasını sağlayın. Çantanızda bulunan düdükten faydalanın. Bütün bunlara rağmen sesinizi duymazlarsa çok bağırıp nefesinizi yormadan belirli aralıklarla seslenmeyi deneyin!
Deprem gibi bir afetle karşılaşmayı kimse istemiyor. Umarız ki her sarsıntı hasarlara sebep olmadan geçip gider. Ama yine de bu gerçeği asla göz ardı etmeyip yapmamız gerekenleri mutlaka yapalım!
